[stan prawny: styczeń 2019 r.]

Alimenty zasądzone wyrokiem sądu nie muszą pozostać w takiej samej wysokości przez cały czas trwania obowiązku alimentacyjnego. W wielu przypadkach, wraz z upływem czasu, okazuje się, że zasądzona kwota alimentów nie jest już adekwatna do uzasadnionych potrzeb osoby uprawnionej.

Zmiana wysokości zasądzonych alimentów jest możliwa, gdy strona wykaże, że zmianie uległy uzasadnione potrzeby uprawnionego bądź możliwości zarobkowe zobowiązanego. Ocenie podlegają więc jednocześnie dwa czynniki- zmiana sytuacji uprawnionego oraz możliwości dłużnika alimentacyjnego. Jeżeli chodzi o dłużnika alimentacyjnego, to sąd ocenia całokształt jego sytuacji, a więc nie tylko jego aktualne zarobki, ale także możliwe przez niego do uzyskania. Należy pamiętać, że zmiana wysokości alimentów nie następuje automatycznie wraz ze zmianą potrzeb osoby uprawnionej. Do zmiany wysokości alimentów może bowiem dojść, gdy osoba zainteresowana wystąpi z powództwem do właściwego sądu.

Z kolei sytuacją, w której podwyższenie alimentów może okazać się zasadnym jest rozpoczęcie przez małoletnie dziecko nauki, co wiąże się z koniecznością uiszczania opłat za podręczniki, dowożenia dziecka itp. W tym czasie zobowiązany do uiszczania alimentów ojciec dziecka zmienił pracę, zdobył nowe kwalifikacje i trzykrotnie zwiększył swoje miesięczne przychody.

Zdarzają się również sytuacje, kiedy zasadne jest obniżenie alimentów - np. w okresie orzekania o kwocie alimentów dziecko chodziło do prywatnego przedszkola, gdzie czesne wynosiło 1500zł/mc oraz przyjmowało stale drogie leki.

Obecnie dziecko jest zdrowe, chodzi do publicznej szkoły podstawowej i nie przyjmuje stale żadnych leków. Natomiast dochody matki dziecka zobowiązanej do alimentacji uległy zmniejszeniu, ponieważ uległa ona wypadkowi przy pracy, którego następstwem była konieczność zmiany zawodu i podjęcia pracy na słabiej opłacanym stanowisku.

Warto podkreślić, że mimo, iż o ile możliwym jest zawierania umów dotyczących alimentów, nie można zmieniać umownie wysokości świadczenia alimentacyjnego, raz już ustalonego orzeczeniem sądowym (postanowienie SN, sygn. akt III CZP 82/11). W przypadku jej zawarcia, będzie dotknięta sankcją nieważności. Ponadto, gdy alimenty ustalone na jej podstawie będą niższej wysokości niż alimenty sądowe (co w praktyce występuje najczęściej), możliwym jest wystąpienie z żądaniem dopłaty do wysokości ustalonej przez sąd.

Bezpieczniejszym sposobem w zakresie zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego jest więc wytoczenie powództwa o zmianę wysokości alimentów bądź zawarcie ugody sądowej.